با کاربردهای آزمایش T4 آزاد (Free T4) آشنا شوید

تیروئید در جلوی گلو قرار دارد و به شکل پروانه است. هدف آن ساخت هورمون‌ها و تنظیم چندین عملکرد مهم بدن مانند مصرف انرژی، وزن، دمای بدن و خلق‌وخوی است.

در بدن، T4 به دو شکل مختلف وجود دارد و عملکردهای متنوعی را انجام می‌دهد. یک شکل آن برای انجام وظایف خاص خود، به پروتئین متصل می‌شود؛ ولی شکل دیگر بدون اتصال به پروتئین وظایف دیگر را انجام می‌دهد.

FTI یک آزمایش خون جداگانه نیست، بلکه از نتایج آزمایش کل T4 و T3 محاسبه می‌شود. ازآنجایی‌که FTI تحت‌تأثیر برخی بیماری‌هایی که سطح پروتئین خون را تغییر می‌دهند، ساخته می‌شود امروزه چندان مورداستفاده قرار نمی‌گیرد. اکنون، سطح T4 آزاد به‌طور مستقیم اندازه‌گیری می‌شود.

اگر علائم بیماری تیروئید را داشته‌باشید و واجد شرایطی مانند جنسیت خانم، زیر ۴۰ سال سن و سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به اختلالات تیروئید باشید، FTI و سایر آزمایشات تیروئید تجویز می‌شود.

در صورتی که سطح T4 آزاد پایین باشد، آزمایش‌های بیشتر برای تعیین ابتلا به بیماری خود‌ایمنی تیروئید به نام تیروئیدیت هاشیموتو تجویز می‌شود. اگر سطح آن بالا باشد، آزمایش بیماری گریوز، تیروئیدیت یا گواتر تجویز می‌شود.

آزمایش FTI و سایر آزمایش‌های تیروئید روی نمونه خون بررسی می‌شود که نسبتاً سریع و ساده به‌‌دست می‌آیند و خطر بسیار کمی ‌دارند.

تنها خطر آزمایش خون، درد خفیف یا کمی کبودی پس از آن است که به‌سرعت برطرف می‌شود.

برخی از افراد، به‌ویژه آنهایی که از سوزن می‌ترسند، ممکن است در حین یا بلافاصله پس از خون‌گیری دچار سرگیجه، حالت تهوع یا وزوز گوش شوند. اگر این اتفاق برای شما افتاد، به فردی که نمونه می‌گیرد اطلاع دهید. معمولاً از شما می‌خواهند برای مدتی دراز بکشید و مقداری آب بنوشید.

اگر سابقه واکنش‌های بدتر دارید، قبل از نمونه‌گیری حتماً اطلاع دهید.

قبل از انجام آزمایش به پرستار یا فلبوتومیست که خون شما را می‌گیرد موارد زیر را اطلاع دهید:

پرسنل آزمایشگاه می‌توانند اقداماتی را برای کاهش احتمال ایجاد این عوامل انجام دهند.

خون برای FTI و سایر آزمایش‌های تیروئید در هر زمانی از روز گرفته می‌شود و نیازی به ناشتا بودن از قبل ندارد.

برای اطمینان، اطلاعات بیمه و نسخه پزشک را همراه داشته‌باشید.

در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید و ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است نیاز به متوقف کردن مصرف برخی داروها داشته باشید، از جمله:

بارداری هم می‌تواند بر سطح هورمون تیروئید تأثیر بگذارد، بنابراین پزشک را از وضعیت بارداری خود مطلع کنید.

خون‌گیری چند دقیقه طول می‌کشد. اگر چندین آزمایش انجام می‌دهید، ممکن است کمی بیشتر طول بکشد.

زمان کافی برای پرداخت‌ها در نظر بگیرید. اگر برای آزمایش مضطرب هستید، قبل از آزمایش چند دقیقه زودتر مراجعه کنید و به خود فرصت دهید تا آرام شوید و استراحت کنید.

برای خون‌گیری، پوشیدن لباس آزاد با آستین‌های کوتاه یا آستین‌های بلند گشاد که به‌راحتی از آرنج بالا می‌رود، و کفش‌های تخت، گزینه‌های خوبی هستند.

قبل از خون‌گیری چیزهایی بخورید که هیدراته شوید. این به رگ‌ها کمک می‌کند تا شکل خود را حفظ کنند و در نتیجه پیداکردن آنها و واردکردن سوزن آسان‌تر می‌شود.

قبل از آزمایش T4 لازم نیست ناشتا باشید؛ بنابراین، بهتر است قبل از آزمایش برای جلوگیری از تهوع چیزی بخورید.

اگر پزشک آزمایش‌های دیگری را تجویز کرده باشد، ممکن است برخی از آنها نیاز به ناشتا بودن داشته باشند. از دستورالعمل‌های لازم مطلع شوید و انجام دهید. اگر لازم است ناشتا باشید، چیزی با خود ببرید تا بتوانید بلافاصله بعد از آزمایش بخورید.

به‌طور معمول، آزمایش‌های عملکرد تیروئید که ضروری تشخیص داده می‌شوند، تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.

پرسنل آزمایشگاه می‌توانند قبل از انجام آزمایش‌ها، هزینه حدودی آنها را اعلام کنند.

معمولاً پرستار یا فلبوتومیست، خون‌گیری را انجام می‌دهد.

قبل از آزمایش، اطلاعات خاصی مانند نام، تاریخ تولد، نام پزشک و آزمایشی که تجویز شده است تأیید می‌شود. این کار برای اطمینان از انجام آزمایش‌های مناسب برای شماست.

در حین خون‌گیری، از شما خواسته می‌شود که دست خود را در مقابل فلبوتومیست (فردی که خون می‌گیرد) قرار دهید. سپس محل خون‌گیری با الکل ضدعفونی می‌شود. تورنیکت را به‌دور بازوی شما می‌بندند که خون در رگ‌ها جمع شود تا پیداکردن رگ و واردکردن سوزن را آسان ‌کند. اگر رگ‌های‌تان به‌خوبی قابل‌مشاهده نباشد، ممکن است از شما خواسته شود که دست خود را مشت کنید.

هنگامی که رگ خوبی پیدا شد، سوزن وارد می‌شود. این مرحله دردناک‌ترین بخش آزمایش است، اما درد آن موقتی است. سپس تورنیکت آزاد می‌شود تا خون جریان یابد و ویال متصل به سوزن پر شود. بسته به تعداد آزمایش تجویز شده، ممکن است لازم باشد دو یا چند ویال پر شود. پس از این‌که خون کافی گرفته شد، محل خون‌گیری پانسمان می‌شود.

بیشتر اوقات می‌توانید بلافاصله پس از پایان آزمایش، آزمایشگاه را ترک کنید. اگر هر نوع واکنش منفی دارید، اطلاع دهید تا بتوانید مراقبت مناسب را دریافت کنید. معمولاً حتی با واکنش بد، افراد بعد از چند دقیقه خوب می‌شوند.

ممکن است در اطراف محل وارد شدن سوزن کمی درد و کبودی داشته باشید که معمولاً در مدت زمان کوتاهی از بین می‌رود. اگر مشکل یا سوالی دارید، با پزشک تماس بگیرید.

اگر محل خون‌گیری زخم است، می‌توانید روی آن یخ بگذارید یا از داروهای مسکن عمومی استفاده کنید. نباید هیچ اثر دیگری از یک خون‌گیری ساده داشته باشید.

در بزرگسالان، محدوده نرمال برای T4 آزاد بین ۰.۸ تا ۱.۸ نانوگرم در دسی‌لیتر است. مقدار T4 آزادِ بالا نشان‌دهنده‌ی پرکاری تیروئید، تیروئیدیت یا گواتر است. این نتیجه ممکن است منجر به آزمایش‌های بیشتر برای بیماری گریوز شود.

مقدار T4 آزادِ پایین می‌تواند به کم‌کاری تیروئید، بیانگر وجود مشکل در غده هیپوفیز، سوءتغذیه، کمبود ید یا سایر بیماری‌ها باشد که ممکن است منجر به آزمایش‌های بیشتر برای تیروئیدیت هاشیموتو شود.

پس از دریافت نتایج، پزشک ممکن است برای بررسی‌های بیشتر، آزمایش‌های دیگر یا داروهایی را تجویز کند. اگر سؤالی در مورد نتیجه آزمایش خود دارید لازم است از پزشک بپرسید. اگر اختلال تیروئید تشخیص داده شد، برای درمان بیماری باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.