آمادگی پیش از آزمایش

پیش‌نیازها، ملزومات، زمان و نحوه آماده شدن برای انجام انواع تست‌های آزمایشگاهی

ناشتایی پیش از آزمایش

برای انجام بعضی از آزمایش‌های خون لازم است که ناشتا باشید. ممکن است پزشک از شما بخواهد چند ساعت قبل از انجام آزمایش به جز آب چیزی نخورید و ننوشید. ناشتا بودن قبل از انجام بعضی از آزمایش‌ها برای دقیق بودن نتیجه آزمایش اهمیت دارد. ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین‌ها، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها که در تمام غذاها و نوشیدنی‌ها وجود دارند، بر نتیجه آزمایش تاثیر می‌گذارند.

البته همه‌ی آزمایش‌های خون نیاز به ناشتا بودن ندارند. آزمایش‌هایی که نیاز به ناشتا بودن دارند عبارتند از:

آزمایش قند خون

آزمایش عملکرد کبد

آزمایش کلسترول

آزمایش تری‌گلیسیرید

آزمایش HDL و LDL

پانل متابولیک پایه

پانل عملکرد کلیه

پانل لیپوپروتئین

اگر پزشک آزمایش خون جدیدی را برایتان تجویز کرد و هیچ توصیه‌ای در مورد ناشتا بودن یا مدت زمان ناشتایی قبل از آزمایش نداد، برای اطمینان در مورد آن سوال کنید. برخی از آزمایش‌ها مثل آزمایش خون مخفی مدفوع، نیازی به ناشتا بودن ندارند اما باید از مصرف برخی غذاها خودداری کرد. گوشت قرمز، کلم بروکلی و حتی بعضی از داروها ممکن است منجر به جواب منفی کاذب در نتیجه آزمایش شوند.

← توجه
اطلاعات نوشته‌شده در این صفحه، بر اساس پروتکل‌های عمومی آزمایش نوشته شده است و ممکن است بنا به وضعیت سلامتی شما، با تجویز پزشک معالج برای شما مطابقت نداشته باشد. در این صورت لازم است بر اساس دستورالعمل پزشک اقدام نمایید.

در دوران بارداری

اگر از سلامتی کافی برخوردار باشید و بارداری‌تان پرخطر نباشد، ناشتایی به مدت چند ساعت در دوران بارداری بی‌خطر است. گاهی ناشتایی در خانم‌های باردار موجب سوزش معده می‌شود. اگر علائم نگران‌کننده‌ای را تجربه کردید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

نوشیدن آب

نوشیدن آب قبل از آزمایش مانعی ندارد، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری داشته باشد. این ناشتایی متفاوت از خالی بودن کامل معده طی یک عمل جراحی است. در حالت کلی در زمان ناشتایی از نوشیدن آب‌لیمو، نوشیدنی‌های گازدار، آبمیوه و امثال آنها بپرهیزید.

نوشیدن چای و قهوه

مصرف چای و قهوه ممکن است در نتیجه آزمایش تداخل ایجاد کند، زیرا حاوی کافئین و مواد گیاهی هستند. همچنین نوشیدن آنها، میزان ادرار را افزایش داده و منجر به کم‌شدن آب بدن و کاهش حجم خون می‌شود و پیدا کردن رگ برای خونگیری دشوار خواهد شد.

آزمایش‌های دارای پیش‌نیازهای ویژه

انجام برخی آزمایش‌ها نیازمند رعایت یک رژیم غذایی خاص، زمان‌بندی خاص، و یا رعایت برخی موارد خاص است.

آزمایش‌های با زمان‌بندی خاص

Iron

به دلیل آن که میزان آهن سرم در ساعات عصر پایین است، زمان مناسب برای آزمایش آهن ساعات صبح و به‌صورت ناشتا است.

ACTH (Plasma)

برای انجام نمونه‌گیری‌های متوالی این آزمایش، نمونه‌ها در یک ساعت ثابت در روزهای مختلف گرفته می‌شود. همچنین نمونه‌های گرفته‌شده برای بررسی وجود ریتم شبانه‌روزی طبیعی، بین ساعات 6 تا 10 صبح، و 9 تا 12 شب باید باشد.

aPPT

زمان مناسب برای نمونه‌برداری از بیماران تحت درمان با هپارین، 30 دقیقه تا 1 ساعت پیش از دوز بعدی هپارین است.

Inhibin A

زمان مناسب برای آزمایش Inhibin A در خانم‌های باردار، پس از هفته 14 حاملگی است.

Lithium

نمونه‌گیری برای انجام آزمایش لیتیم، 12 ساعت پس از آخرین مصرف دارو است.

Urobilinogen (Urine)

زمان مناسب نمونه‌برداری برای آزمایش اوروبیلینوژن در ساعات عصر است.

HbA1C

فواصل زمانی بین نمونه‌گیری آزمایش HbA1C در بیماران دیابت A باید سه ماه باشد. این آزمایش در بیماران مبتلا به نوع B، هر شش ماه یک بار و نیز در دوره‌های نظارتی بر بیماری انجام می‌گیرد.

GTT

از سه روز پیش از انجام تست تحمل گلوکز، فرد آزمایش‌شونده باید غذای کافی با حداقل 150 گرم کربوهیدرات در شبانه‌روز مصرف کرده کرده باشد و فعالیت جسمانی داشته باشد. 12 ساعت پیش از آزمایش، ناشتایی ضروری است.

AFP, Estriol

آزمایش غربال‌گری سندروم داون در فاصله هفته‌های 16 تا 18 ماهگی بارداری انجام می‌شود.

Androstenedione

زمان مناسب نمونه‌گیری برای آزمایش آندروستندیون در خانم‌ها، یک هفته پیش از عادت ماهانه و یا یک هفته پس از آن است.

HLA

پیش از انجام آزمایش، بیمار نباید ۱۴ روز تزریق خون انجام داده باشد و ۴۸ ساعت از آخرین دیالیز گذشته باشد.

آزمایش‌های با رژیم غذایی خاص

PKU, Phenylalanine

نمونه‌گیری باید در زمان ترخیص نوزاد از بیمارستان انجام گیرد و پیش از آزمایش نوزاد به مدت 48 ساعت به‌اندازه کافی با شیر تغذیه شده باشد.

ACE

مصرف داروهای ضد فشار خون مانند انالاپریل و کاپتوپریل موجب کاهش مقادیر سرمی ACE می‌شوند.

ADH

برای انجام آزمایش هورمون ضد ادرار باید از مصرف نیکوتین، کافئین، الکل و دیورتیک‌ها خودداری شود.

Metanephrines

24 ساعت پیش از آزمایش متانفرین، از مصرف مواد غذایی حاوی متیل‌گزانتین مانند چای، قهوه، شکلات، و نوشابه باید پرهیز شود.

Bleeding Time

آزمایش BT نیازمند قطع مصرف آسپرین و داروهای مشابه در هفته قبل از انجام آزمایش است.

Cortisol

پیش از انجام آزمایش کورتیزول مصرف کیناکرین (Quinacrine) و آسپیرونولاکتون (Spironolactone) متوقف شود و بیمار حتی‌الامکان از اضطراب و استرس پرهیز کند.

Triglycerides

انجام آزمایش تری‌گلیسیرید نیازمند یک رژیم ثابت غذایی به مدت حدوداً سه هفته، و عدم انجام ورزش‌های سنگین به مدت 24 ساعت است. همچنین از سه روز قبل از مصرف الکل باید اجتناب شود.

Protein S

پیش از انجام آزمایش، مصرف وارفارین و استروژن به مدت حداقل 10 روز متوقف شده باشد. همچنین سطح پروتئین S در دوران بارداری کاهش می‌یابد.

PLT Aggregation

برای آزمایش بررسی عملکرد پلاکت، لازم است مصرف آسپرین از 7 روز پیش از آزمایش قطع شود و از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) و عوامل دیگر مهار پلاکت‌ها پرهیز شود.

Ferritin

در بیماران تحت درمان با آهن، سنجش فریتین سرم چندان قابل اعتماد نمی‌تواند باشد.

Protein C

تا حداقل 10 روز پیش از آزمایش، بیمار باید مصرف وارفارین را قطع کرده باشد.

Aldosterone

هیپوکالمی (Hypokalemia) پیش از انجام آزمایش آلدوسترون باید اصلاح گردد. در صورتی که بیمار داروهای ضد فشار خون و دیورتیک مصرف می‌کند، باید حداقل دو هفته (و ترجیحاً 4 الی 6 هفته) پیش از آزمایش، مصرف دارو با موافقت پزشک معالج متوقف شود.

HDL, LDL

انجام آزمایش، با رعایت رژیم غذایی ثابت و تثبیت وزن به مدت حدوداً سه هفته، و پس از حداقل 10 ساعت ناشتایی قبل از نمونه‌گیری انجام می‌شود.

GTT

مصرف داروهای دیورتیک‌ها، استروئیدی، داروهای ضد تشنج، داروهای ضد سل و ضد التهاب، داروهای سایکو اکتیو و برخی داروهای دیگر موجب تداخل در نتیجه آزمایش تحمل گلوکز می‌شود.

آزمایش‌های با رعایت موارد خاص

PSA

برای انجام آزمایش تومور مارکر سرطان پروستات، بیمار نباید اخیراً معاینه رکتال و یا بافت‌برداری سوزنی پروستات شده باشد. همچنین رابطه جنسی و انزال می‌تواند موجب افزایش موقتی شود.

Semen Analysis

برای انجام آزمایش اسپرم بیمار از دو الی سه روز قبل نباید انزال داشته باشد و همچنین از آخرین انزال نباید بیش از 7 روز گذشته باشد.

Acid Phosphatase

نمونه‌گیری آزمایش اسید فسفاتاز نباید بلافاصله پس از معاینه رکتال، بافت‌برداری سوزنی پروستات و ماساژ پروستات انجام شود.

Renin Plasma Activity (RPA)

پیش از انجام آزمایش، وضعیت قرارگیری بیمار و مصرف داروهای ضد فشار خون و تعادل سدیم باید بررسی شوند.

Oxalate (Urine)

برای این آزمایش توصیه می‌گردد بیمار در منزل باشد و مایعات و غذای عادی مصرف کند.

ALT, AST

به دلیل افزایش در نتیجه فعالیت جسمانی شدید، از انجام این نوع حرکات و ورزش‌های سنگین باید پرهیز شود.

CSF Glucose

با توجه به این که برای این تست نیاز آزمایش گلوکز پلاسما نیز هست، توصیه می‌شود دو ساعت پیش از انجام آزمایش بر روی CSF انجام گردد.

Thyroglobulin

آزمایش تیروگلوبولین نباید به فاصله کوتاهی پس از جراحی تیروئید، درمان با ید رادیواکتیو، و بیوپسی انجام شود.

Calcium (Ionized)

برای نمونه‌گیری لازم است بیمار تا نیم ساعت فعالیتی نداشته باشد.

مجموعه آزمایشگاهی بوعلی

یکی از مجهزترین آزمایشگاه‌های غرب کشور و پیشرو در ارائه انواع خدمات آزمایشگاهی در استان کرمانشاه