درباره بوعلی
مجموعه آزمایشگاهی بوعلی، یکی از مراکز مجهز و باسابقه در ارائه انواع خدمات آزمایشگاهی در سطح استان کرمانشاه و غرب کشور است.
تست سنجش تومور مارکرهای سرطان پستان (یا اصطلاحاً سرطان سینه)، یکی از روش‌های تشخیص سرطان، بررسی میزان اثربخشی درمان‌های سرطان، و یا سنجش احتمال عود سرطان است. تومور مارکرهای سرطان پستان، نوعی نشانگر زیستی است که در خون یافت می‌شود. با بررسی این تومور مارکرها همچنین می‌توان پیش‌بینی کرد آیا بیمار دچار عود دیررس خواهد شد یا خیر (عود پس از پنج سال یا بیشتر بعد از تشخیص اولیه).
تومور مارکر یا «نشانگر تومور» موادی است که توسط سلول‌های سرطانی یا بدن ما در پاسخ به سرطان تولید می‌شوند، که اغلب از جنس پروتئین‌ها هستند. این مواد شامل آنتی‌ژن سرطانی CA 15-3، CA 27.29، CEA، CA-125، و سلول‌های تومور در گردش (CTC) است.
اگر علاقه‌مندید بدانید چرا مارکرهای تومور برای تشخیص سرطان پستان آزمایش می‌شوند، چه نوع آزمایش‌هایی قادر به شناسایی آنها هستند، چه انتظاراتی از این آزمایش‌ها باید داشت و چگونه نتایج‌شان را می‌توان تفسیر کرد، با این مقاله همراه باشید.
تست تومور مارکر چیست؟
آزمایش‌های نشانگر تومور، آزمایش‌های خونی هستند که برای تشخیص برخی از مارکرهای سرطانی تجویز می‌شوند که می‌تواند به تشخیص سرطان پستان کمک کند. نتایج این آزمایش همچنین به انکولوژیست نشان می‌دهد که آیا بیماری با درمان‌های فعلی مهار شده است یا احتمال گسترش یا عود آن وجود دارد.
آزمایش‌های نشانگر تومور سرطان پستان ممکن است به دلایل مختلف و در شرایط مختلف، از جمله غربالگری سرطان، نظارت بر پیشرفت بیماری (به ویژه در مورد سرطان پستان متاستاتیک، سرطانی که گسترش یافته است)، شناسایی احتمال عود، و نظارت بر پاسخ درمانی استفاده شود. چندین آزمایش نشانگر تومور وجود دارد که CA 15-3 و CA 27.29 پرکاربردترین آنها هستند.
گرچه آزمایش‌های نشانگر تومور می‌توانند برای غربالگری یا تشخیص سرطان پستان نیز استفاده شوند، اما معمولاً به این منظور تجویز نمی‌شوند. اگر این تست‌ها انجام شود، باید نتیجه آنها در کنار تست‌های دیگر تفسیر شود.
انواع تست تومور مارکر
چندین آزمایش نشانگر تومور وجود دارد. بسته به نوع اطلاعاتی که پزشک شما به دنبال آن است، برخی از این تست‌ها را تجویز خواهد کرد.
آنتی‌ژن سرطانی 15-3 (CA 15-3) پروتئینی است که توسط سلول‌های طبیعی و سرطانی پستان تولید می‌شود. CA 15-3 با تجزیه سلول‌های سرطانی به داخل جریان خون آزاد می‌شود.
این آزمایش دارای محدودیت‌هایی است، زیرا مقادیر بالای آن در همه‌ی مبتلایان به سرطان پستان یافت نمی‌شود. همچنین ممکن است به دلیل شرایط غیرمرتبط با سرطان پستان (مانند سیروز، لوپوس و بیماری التهابی لگن) سطح آن افزایش یابد.
آزمایش CA 15-3 می‌تواند برای موارد زیر استفاده شود:
غربالگری عود بیماری
بررسی پیشرفت سرطان پستان
برای نظارت بر اثربخشی روند درمان
آنتی‌ژن سرطانی 27.29 (TRU-QUANT)
آنتی‌ژن سرطانی 27.29 (CA 27.29) یک گلیکوپروتئین است که در سطح سلول‌های اپیتلیال مانند سلول‌های سرطان پستان یافت می‌شود. مقدار این ماده ممکن است در افراد مبتلا به سرطان پستان بالاتر برود، اما همچنین در مورد سرطان‌هایی مانند سرطان ریه، سرطان روده بزرگ و سرطان تخمدان و همچنین شرایط خوش‌خیم مانند کیست تخمدان و بیماری کبد نیز افزایش می‌یابد.
تست CA 27.29 برای اهداف زیر تجویز می‌شود:
آزمایش تشخیصی مکمل
نظارت بر عود بیماری
نظارت بر پیشرفت سرطان
ارزیابی پاسخ به درمان
به طور کلی تست CA 27.29 اطلاعاتی ارائه می‌دهد که بسیار شبیه به تست CA 15-3 است و به همین دلیل، در اکثر مواقع فقط یکی از این تست‌ها تجویز می‌شود. پزشک شما ممکن است به این تست با نام تجاری TRU-QUANT اشاره کند.
آنتی‌ژن سرطانی 125
آنتی‌ژن سرطانی 125 (CA-125) بیشتر با هدف نظارت بر سرطان تخمدان شناخته شده است، اما ممکن است برای سرطان پستان نیز به کار برود.
آنتی‌ژن کارسینومبریونیک
آنتی‌ژن کارسینومبریونیک (CEA) به مقدار کم در خون همه‌ی ما وجود دارد، اما مقدار آن با چندین سرطان مختلف از جمله سرطان پستان، روده بزرگ و پانکراس و همچنین در انواع بیماری خوش‌خیم افزایش می‌یابد. افزایش CEA در سرطان پستان ممکن است نشان‌دهنده یک خروجی نامطلوب باشد.
از این تست می‌توان برای کاربردهای زیر استفاده کرد:
نظارت بر درمان‌های سرطان
سنجش میزان عود بیماری
مرحله‌بندی سرطان
بررسی سرایت سرطان به نواحی دیگر
تخمین پیش‌آگهی
استفاده از تست CEA در طول شیمی‌درمانی مشکل‌ساز است، زیرا این درمان اغلب باعث افزایش مقادیر آن می‌شود، حتی اگر شیمی‌درمانی در تجزیه‌ی سلول‌های سرطانی کارساز بوده باشد.
سلول‌های تومور در گردش (CTC)
در صورت وجود یک تومور در بدن، برخی از سلول‌ها به طور مداوم شکسته شده و جذب جریان خون می‌شوند. آزمایش بررسی سلول‌های تومور در گردش، قادر است این سلول‌ها را شناسایی کند. تست CTC معمولا برای افرادی که سرطان پستان متاستاتیک دارند به کار می‌رود و می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های درمانی (مانند تصمیم به استفاده از یک روش درمانی واحد) نقش داشته باشد.
ممکن است نتایج CTC برای پیش‌بینی این موضوع استفاده شود که چه کسانی دچار عود دیرهنگام سرطان خواهند شد، اگرچه صحت این ادعا همچنان در حال بررسی است. برای خانم‌هایی که سرطان پستان با گیرنده استروژن مثبت دارند، تقریباً 50درصد از عودها حداقل پنج سال پس از تشخیص اولیه ایجاد می‌شود. در سال 2018 محققان دریافتند که وقتی CTCها پنج سال پس از تشخیص اولیه شناسایی می‌شوند، احتمال عود 21 برابر بیشتر از زمانی است که تشخیص داده نمی‌شوند.
در آینده، این آزمایش می‌تواند برای یافتن پاسخ سؤالاتی مانند مدت‌زمان مصرف داروهایی مانند مهارکننده‌های آروماتاز (Aromatase inhibitors) مورد استفاده قرار گیرد.
انجام تست های تشخیص سرطان در کرمانشاه
در کرمانشاه برای انجام انواع این آزمایش‌ها در اسرع وقت و با بالاترین دقت، به مجموعه آزمایشگاهی بوعلی می‌توانید مراجعه کنید.
محدودیت‌ها
تست تومور مارکر برای سرطان پستان با محدودیت‌های متعددی همراه است، از جمله منفی کاذب و مثبت کاذب.
«مثبت کاذب» نتیجه‌ای است که اشتباهاً اعلام می‌کند مسئله‌ای وجود دارد، در حالی که در واقع مشکلی وجود ندارد؛ مسئله‌ای که منجر به اضطراب فرد و احتمال تجویز درمان بیش از حد می‌شود. «منفی کاذب» زمانی رخ می‌دهد که نتیجه آزمایش طبیعی باشد، اما در حقیقت سرطان وجود داشته باشد و یا در حال رشد باشد.
این آزمایش‌ها همچنین می‌تواند گران‌قیمت باشد و ممکن است تحت پوشش بیمه قرار نگیرد.
برخی از درمان‌ها می‌توانند باعث نادرست شدن نتایج آزمایش‌های نشانگر تومور شوند. به عنوان مثال، درمان با داروی Afinitor (اورولیموس) باعث می‌شود که نتایج آزمایش CA 15-3 برعکسِ چیزی شود که باید باشد.
این آزمایش‌ها همچنین ممکن است منعکس‌کننده آنچه در واقع در مورد سرطان رخ می‌دهد، نباشد زیرا مقادیر این مواد در خون ممکن است چندین هفته و گاهی تا سه ماه (با CA 27.29) طول بکشد تا تغییرات را منعکس کند.
در نهایت، خطاهای انسانی مانند یک نمونه اشتباهی و یا یک خطای آزمایشگاهی، می‌تواند منجر به نتایج اشتباه شود.
انجام آزمایش
وقتی انکولوژیست شما، تست تومور مارکر را تجویز می‌کند، به شما توضیح خواهد داد که این آزمایش برای چه منظوری مفید بوده و نتایج احتمالی آن به چه معناست. او همچنین محدودیت‌های آزمایش را تشریح خواهد کرد.
آماده‌سازی
هیچ آمادگی خاصی برای این آزمایش‌ها لازم نیست.
در طول تست
آزمایش‌های نشانگر تومور از طریق یک خون‌گیری ساده انجام می‌شود، اگرچه برای کسانی که شیمی‌درمانی انجام داده‌اند، این کار همیشه به این سادگی نیست. نمونه را می‌توان از طریق پورت (port-a-cath، کاتتر وارد شده در قفسه سینه یا بازو) یا در صورت وجود، خط PICC (کاتتر مرکزی وارد شده محیطی، یک لوله بلند که از طریق ورید بازوی شما وارد می‌شود) جمع‌آوری کرد.
بعد از آزمایش
تست‌های نشانگر تومور از نظر زمان دریافت نتایج متفاوت هستند. در این خصوص لازم است از پزشک خود بپرسید، و این که چه زمانی باید دوباره به پزشک مراجعه کنید.
تفسیر نتایج آزمایش تومور مارکر
نتایج آزمایش‌های نشانگر تومور را نمی‌توان بدون یافته‌های معاینه فیزیکی و مطالعات تصویربرداری به درستی تفسیر کرد. آنها فقط یک قطعه از تصویر کلی هستند.
| تومور مارکر | بازه نرمال |
| CA 15-3 | کمتر از 30 واحد در میلی‌لیتر |
| CA 27.29 |
کمتر از 38 واحد در میلی‌لیتر |
| CA-25 | 0 تا 35 واحد |
| CEA |
کمتر از 2.5 نانوگرم در میلی‌لیتر در افراد غیرسیگاری و کمتر از 5 نانوگرم در میلی‌لیتر در افراد سیگاری |
| CTC | 0 (اگر شواهد سرطان وجود دارد). میزان تغییرات نتایج این تست مهم‌تر از نتیجه یک تست در افراد دچار متاستاز است |
سخن پایانی
نشانگرهای تومور سرطان یکی از راه‌های تشخیص سرطان هستند و دریافتن این‌که آیا درمان‌های کنونی برای بیمار اثرگذار بوده است یا خیر. تست تومور مارکرهای سرطان پستان، یکی از روش‌های تشخیص سرطان، و تعیین نحوه پاسخ فرد به درمان‌های دریافتی در طول دوره‌ی درمان است. نتایج این تست‌ها همچنین می‌تواند نشان دهد که آیا سرطان احتمال عود دارد یا خیر.
با این حال، این آزمایش‌ها دارای محدودیت‌هایی هستند، زیرا همه‌ی سرطان‌ها باعث افزایش مقدار مارکر نمی‌شوند، و زمانی که مقادیر آنها بالا می‌رود، احتمال دارد به علل متفاوت دیگری باشد. بنابراین، آزمایش‌های نشانگر تومور به‌تنهایی برای ارزیابی یا برنامه‌ریزی روش درمان سرطان پستان کارایی ندارد، اما در کنار سایر آزمایش‌ها مانند مطالعات تصویربرداری مفید هستند.
یادگیری در مورد سرطان و مراقبت‌های لازم برای آن می‌تواند به شما کمک کند تا کنترل بیشتری بر بیماری خود داشته باشید. گاهی اوقات، حتی ممکن است در نتیجه درمان تفاوت ایجاد کند.
به یاد داشته باشید که باید نقش فعالی در مراقبت از خود داشته باشید و به تحقیق ادامه دهید. درمان و نظارت بر سرطان پستان به سرعت در حال بهبود است، و هر فرد، حتی یک متخصص ممکن است از همه جنبه‌های درمان و تشخیص باخبر نباشد.
