آزمایش کلسترول (Cholesterol)

کلسترول، نوعی مولکول چربی‌ست و آزمایش کلسترول مقدار این چربی در خون را اندازه می‌گیرد. آزمایش کلسترول، به سنجش سلامت قلب کمک می‌کند زیرا کلسترول اضافی خطر جدی برای مشکلات قلبی مثل حمله یا سکته‌ی قلبی دارد.

کلسترول انواع مختلفی دارد که اغلب به دو نوع کلسترول خوب و کلسترول بد دسته‌بندی می‌شود. آزمایش کلسترول کل، مجموع هر دوی این کلسترول‌ها را اندازه می‌گیرد. با این‌که می‌توان آزمایش کلسترول کل را به‌تنهایی نیز انجام دارد ولی معمولاً به‌همراه این تست، آزمایش پانل چربی  برای سنجش جداگانه‌ی هر یک از کلسترول‌ها انجام می‌گیرد.

تست کلسترول اغلب به‌منظور بررسی سلامت قلب و عروق انجام می‌گیرد. وجود کلسترول زیادی در خون به عروق و رگ‌های خونی آسیب زده و احتمال بروز سکته قلبی، حمله‌ی قلبی و سایر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.

تست کلسترول کل، ممکن است برای غربالگری کلسترول به‌منظور ارزیابی نشانه‌ها و خطرات بیماری‌های قلبی در افرادی که هیچ نشانه‌ای از خود بروز نمی‌دهند، انجام بگیرد. زمانی که این تست برای غربالگری به‌کار می‌رود، بخشی از پانل چربی‌ست که سطح لیپوپروتئین پر‌چگالی (HDL یا کلسترول خوب)، لیپوپروتئین کم‌چگالی (LDL یا کلسترول بد) و تری‌گلیسیرید را نیز اندازه می‌گیرد.

از نمونه‌ی خونی برای انجام این تست استفاده می‌شود.

آزمایش کلسترول بسته به وضعیت سلامت کلی فرد، کاربرد‌های متفاوتی دارد و برای غربالگری، نظارت و تشخیص بیماری به‌کار می‌رود. در حالت کلی، سنجش کلسترول را معمولاً از بزرگسالی مثل ۳۵‌سالی باید آغاز کرد.

ممکن است به‌هنگام خونگیری کمی درد یا سوزش را در محل فرو رفتن سوزن به بدن احساس کنید. همچنین ممکن است در محل خونگیری کمی احساس ضربان قوی نیز بکنید.

غربالگری سلامت، روشی برای بررسی مشکلات احتمالی قبل از ظهور علائم، به‌منظور پیشگیری از بیماری‌ست. آزمایش‌های کلسترول نیز به همین منظور برای تشخیص افرادی که در خطر ابتلا به مشکلات قلبی عروقی هستند، انجام می‌گیرد.

هیچ دستورالعمل مشخصی برای زمان انجام غربالگری کلسترول وجود ندارد. بر اساس نظرات متفاوت پزشکان در مورد مزایا و معایب غربالگری، زمان آغاز و تکرار تست‌های غربالگری کلسترول متفاوت است.

در حالت کلی، معمولاً افرادی دارای فاکتور‌های خطرساز ابتلا به بیماری‌های قلبی‌اند، کمتر این تست‌های غربالگری را انجام می‌دهند. همچنین افرادی که کمتر در معرض خطر این بیماری‌ها هستند، تست‌های غربالگری را از دهه‌های سوم، چهارم یا پنجم خود آغاز کرده و هر ۵‌سال یک‌بار آن را تکرار می‌کنند. در صورت نرمال بودن نتایج، غربالگری تنها با سنجش کلسترول کل و HDL ادامه خواهد‌داشت.

افرادی که بیشتر در معرض خطر بیماری‌های قلبی‌اند، غربالگری را در سنین پایین‌تر آغاز کرده و در فواصل زمانی کوتاه‌تری آن را باید تکرار کنند. برخی فاکتور‌های خطرساز برای بیماری‌های قلبی شامل موارد زیر هستند:

بسته به هر یک از این فاکتور‌ها و نتایج آزمایش ممکن است انجام تست کلسترول هر سال یک‌بار و یا کمتر از یک‌سال توصیه شود.

سطح کلسترول بر حسب میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر از خون اندازه گرفته‌می‌شود. مراجع کلی برای کلسترول کل شامل موارد زیر است:

نرمال: زیر ۲۰۰ mg/dL

سطوح مرزی بالا: ۲۰۰-۲۳۹ mg/dL

بالا: ۲۴۰ mg/dL و مقادیر بالا‌تر

به‌یاد داشته‌باشید که سطح کلسترول کل به‌تنهایی تصویر کاملی از میزان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را ارائه نمی‌دهد. میزان کلسترول خوب (HDL) و بد (LDL) نیز باید در نظر گرفته‌شوند به‌همین دلیل همه‌ی آنها در پانل چربی اندازه گرفته‌می‌شوند.

همچنین نتایج حاصل از آزمایش کلسترول تنها فاکتور تعیین‌کننده‌ی سلامت قلبی نیستند. سن، سابقه‌ی خانوادگی و برخی عادات عواملی هستند که ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش بدهند. پزشک ممکن است با استفاده از این فاکتور‌ها و نتایج حاصل از تست‌ها میزان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در فرد را بسنجد.

بسته به نتایج آزمایش و فاکتور‌های ذکر‌شده، روش‌های درمانی برای کاهش سطح کلسترول ارائه می‌شود. نمونه‌هایی از این روش‌ها شامل تغییر سبک زندگی مثل ترک سیگار یا تغییر رژیم غذایی و همین‌طور مصرف برخی دارو‌ها هستند. پزشک بسته به شرایط هر فرد مزایا و خطرات هر یک از روش‌ها را توضیح می‌دهد.

تمرکز اصلی در سنجش میزان کلسترول، تشخیص کلسترول بالا و حتی در برخی مواقع، کلسترول پایین، است. با وجود شایع نبودن کلسترول پایین، این مشکل ممکن است به دلیل برخی بیماری‌ها یا سوءتغذیه به وجود آید.