آیا هپاتیت B می‌تواند باعث بروز بیماری کلیوی شود؟

بیماری کلیوی ناشی از عفونت هپاتیت B به‌مراتب در افراد مبتلا به این ویروس حتی در دوران نوزادی یا کودکی بیشتر دیده‌می‌شود. این بیماران بیشتر ناقل هستند و احتمال بروز بیماری کلیوی در آن‌ها بیشتر است.

آسیب به کلیه‌ها توسط ویروس هپاتیت B، اغلب به‌دلیل خود عفونت نیست. در حقیقت، واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی به قسمت‌های خاصی از ویروس، ممکن است نقش مهمی در ایجاد بیماری داشته‌باشد. اجزای ویروس به‌وسیله‌ی آنتی‌بادی‌هایی که با عفونت مبارزه می‌کنند مورد حمله قرار می‌گیرد. زمانی که این اتفاق می‌افتد، ویروس با آنتی‌بادی اتصال برقرار کرده و اجزای باقی‌مانده در کلیه‌ها تجمع می‌یابند. این مسئله در آینده باعث واکنش‌های التهابی شده و منجر به آسیب کلیوی می‌شود.

به‌عبارت دیگر، این پاسخ بدن خود فرد است که ماهیت و وسعت آسیب به کلیه را تعیین می‌کند.

با توجه ‌به واکنش کلیه به ویروس و التهابی که در بالا به آن اشاره شد، بیماری‌های کلیوی مختلفی می‌تواند ایجاد شود. نگاهی گذرا به این بیماری‌ها می‌اندازیم:

اگر به بیماری هپاتیت B مبتلا بوده و نگران هستید که نکند کلیه‌های من درگیر شده‌باشند، لازم است آزمایش دهید.

قطعاً اولین قدم این است که اطمینان حاصل کنید که به هپاتیت B مبتلا هستید. آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص آن وجود دارد که نیازی به انجام بیوپسی کلیه نیست. اگر در منطقه‌ای هستید که تعداد مبتلایان به هپاتیت B در آن زیاد است -یعنی منطقه اندمیک- یا عوامل خطر ابتلا به عفونت هپاتیت B را دارید (مانند استفاده از سوزن‌های مشترک برای تزریق مواد مخدر و رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده با چند شریک جنسی)، آزمایش‌های خونی شناخته‌شده، بخش‌های مختلف ویروس هپاتیت B را بررسی کرده و عفونت هپاتیت B را تشخیص می‌دهند. همچنین آزمایشی برای بررسی آنتی‌بادی‌هایی که برعلیه هپاتیت B ساخته می‌شود، انجام می‌گیرد. آزمایش‌هایی مانند آنتی‌ژن سطحی ویروس هپاتیت (HBsAg)، آزمایش آنتی‌بادی تام بر علیه آنتی‌ژن هسته ویروس هپاتیت B (anti-HBc)، و آزمایش آنتی‌بادی علیه آنتی‌ژن سطحی ویروس هپاتیت B (anti-HBs). البته این آزمایش‌ها همیشه قادر نیستند که تفاوت بین عفونت فعال (زمانی که ویروس به‌سرعت تکثیر می‌یابد) یا حالت ناقل (زمانی که شما به عفونت مبتلا هستید ولی ویروس در حالت خفته است) را تشخیص دهند. برای تأیید آن، انجام آزمایش دی‌ان‌ای ویروس هپاتیت B پیشنهاد می‌شود. چون این دو ویروس عوامل خطر خاصی دارند، انجام آزمایش هم‌زمان برای عفونت ویروس هپاتیت C ایده بدی نیست. مرحله بعدی برای تأیید ابتلا به بیماری کلیوی به‌کمک آزمایشی است که در اینجا توضیح داده شده‌است.

در نهایت، پزشک شما شرایط را می‌سنجد. پس از انجام دو مرحله فوق، باید علت مشکل را بیابد. ازاین‌رو، بیوپسی کلیه برای تأیید اینکه بیماری کلیوی در‌واقع به‌دلیل ویروس هپاتیت B و همچنین نوع خاصی از بیماری کلیوی ایجاد شده ضروری است؛ به این دلیل که فقط ابتلا به عفونت ویروس هپاتیت B همراه با بیماری کلیوی، لزوماً ثابت نمی‌کند که عفونت باعث آسیب به کلیه می‌شود. ممکن است فردی به بیماری هپاتیت B مبتلا باشد و در ادرار خود به دلیل دیگری خون ببیند.

تأیید تشخیص نهایی و علت آن تأثیر زیادی در برنامه درمانی دارد. بیماری‌های مختلفی که در بالا توضیح داده شدند (PAN، MPGN، و غیره) می‌توانند در افرادی که به عفونت ویروسی هپاتیت B مبتلا نیستند نیز مشاهده شوند. درمان این بیماری‌های کلیوی با نحوه درمان آن‌ها در صورت ابتلا به ویروس هپاتیت B متفاوت است. در حقیقت، درمان‌های زیادی مانند سیکلوفسفامید یا استروئیدها برای درمان MPGN غیرمرتبط با هپاتیت B یا نفروپاتی غشایی استفاده می‌شوند و اگر به بیمار مبتلا به ویروس هپاتیت B داده شوند، آسیب آن‌ها بیشتر از منفعت‌شان خواهد بود. به این دلیل است که این درمان‌ها برای سرکوب سیستم‌ایمنی طراحی شده‌اند، چیزی که بدن برای مبارزه با عفونت هپاتیت B به آن نیاز دارد. درمان با سرکوب‌کننده‌های ایمنی در این شرایط می‌تواند نتیجه معکوس داشته‌باشد و باعث افزایش تکثیر ویروس شود؛ بنابراین یافتن علت ایجاد بیماری امری ضروری است.

«علت را درمان کنید» این جلمه، اساس درمان است. متأسفانه، هیچ آزمایشی برای راهنمایی در زمینه درمان بیماری کلیوی که به‌دلیل عفونت ویروس هپاتیت B رخ می‌دهد، در دسترس نیست.