آزمایش آنتی‌ژن اختصاصی پروستات آزاد (PSA)
روش انجام
Turbidimetric Immunoassay
زمان انجام
یک روز
نوع نمونه
نمونه خون
آمادگی‌های لازم برای انجام آزمایش
بهتر است قبل از آزمایش، تمام دارو‌های مصرفی خود را با پزشک در میان بگذارید زیرا برخی دارو‌ها سطح PSA را کاهش می‌دهند.
در بیشتر موارد، به آمادگی خاصی قبل از آزمایش نیاز نیست. انجام تست PSA بلافاصله بعد از ابتلا به عفونت مجاری ادراری و یا جراحی مربوط به سیستم ادراری توصیه نمی‌شود. در مورد مدت زمانی که باید بعد از این موارد صبر کرد، با پزشک خود صحبت کنید.
معرفی
آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) نوعی پروتئین مترشحه از سلول‌های پروستات است. پروستات، غده‌ی تناسلی کوچکی‌ست که به ساخت مایع منی (semen)، مایعی که اسپرم‌ها را از بیضه‌ها در طول آلت تناسلی به‌هنگام انزال انتقال می‌دهد، کمک می‌کند. پروستات سالم، مقدار کمی PSA تولید می‌کند. افزایش سطح PSA معمولاً نشانه‌ای از وجود مشکل در پروستات است.
هدف از انجام آزمایش
آزمایش PSA از نمونه‌ی خونی برای سنجش میزان PSA فرد استفاده می‌کند. در برخی بیماران، این آزمایش برای غربالگری سرطان پروستات انجام می‌گیرد. همچنین آزمایش PSA برای کمک به تشخیص سرطان پروستات یا بیماری‌های غیر‌سرطانی پروستات و نیز نظارت بر افرادی که به این بیماری‌ها مبتلا شده‌اند، استفاده می‌شود.
چگونگی انجام آزمایش
از نمونه‌ی خونی برای انجام این تست استفاده می‌شود.
تست PSA به چه دلایلی انجام می‌شود؟
دلایل انجام آزمایش PSA شامل:
غربالگری سرطان پروستات
نظارت بر افرادی که تحت‌درمانِ سرطان پروستات بوده‌اند و بررسی بروز مجدد سرطان
در صورتی که پروستات در حین معاینه‌ی فیزیکی نرمال به نظر نرسد
سنجش میزان PSA احتمال تشخیص زود‌هنگام سرطان پروستات را افزایش می‌دهد؛ ولی هنوز بحث‌هایی در مورد میزان PSA برای تشخیص سرطان پروستات وجود دارد. هر نتیجه‌ی مشخصی برای هر فرد، به معنی ابتلای او به سرطان نیست.
برای برخی آقایان ۵۵ الی ۶۹سال، غربالگری احتمال مرگ ناشی از سرطان را کاهش می‌دهد. با این حال، برای برخی آقایان، ضرر غربالگری و درمان بیشتر از منافع آن خواهد‌بود.
قبل از انجام آزمایش، در مورد مزایا و معایب تست PSA با پزشک خود صحبت کنید. این موارد شامل:
آیا غربالگری احتمال مرگ ناشی از سرطان را کاهش می‌دهد؟
آیا ضرری در غربالگری پروستات مثل عوارض جانبی ناشی از آزمایش یا درمان بیش‌از‌حد سرطان بعد از تشخیص آن، وجود دارد؟
آقایان کمتر از ۵۵ سال به میزان بیشتری مستعد ابتلا به سرطان پروستات هستند و در مورد موارد زیر باید با پزشک صحبت کنند:
وجود سابقه‌ی خانوادگی سرطان پروستان (به‌خصوص برادر یا پدر)
داشتن نژاد آفریقایی
در حین انجام آزمایش
ممکن است به‌هنگام خونگیری کمی درد یا سوزش را در محل فرو رفتن سوزن به بدن احساس کنید. ممکن است در محل خونگیری کمی احساس ضربان قوی نیز بکنید. همچنین احتمال کبودی نیز وجود دارد ولی به‌زودی رفع خواهد شد.
آزمایش آنتی‌ژن اختصاصی پروستات آزاد در کرمانشاه
در کرمانشاه برای انجام این آزمایش در اسرع وقت و با بالاترین دقت، می‌توانید به مجموعه آزمایشگاهی بوعلی مراجعه کنید.
نتیجه نرمال آزمایش
نتایج تست PSA سرطان پروستات را تشخیص نمی‌دهد و تنها نمونه‌برداری از پروستات سرطان را تشخیص می‌دهد.
پزشک با مشاهده‌ی نتایج تست PSA، سن فرد، قومیت، دارو‌های مصرفی و دقت در سایر موارد، در مورد نرمال بودن نتیجه‌ی آزمایش PSA و یا نیاز به آزمایش‌های بیشتر، تصمیم‌گیری می‌کند.
نتایج نرمال تست PSA معمولاً ۴ نانو‌گرم در هر میلی‌لیتر (ng/mL) از خون است ولی بسته به سن:
برای آقایان ۵۰ سال و کمتر، نتایج تست PSA باید در اغلب موارد کمتر از ۵/۲ شود.
معمولاً آقایان بیشتر از ۵۰سال، سطح PSA بیشتری نسبت به کم‌سن‌و‌سال‌ها دارند.
نتیجه غیرنرمال به چه معناست؟
میزان PSA بالا، با افزایش احتمال ابتلا به سرطان پروستات مرتبط است.
سنجش PSA ابزار مهمی برای تشخیص سرطان پروستات است ولی کافی نیست. برخی بیماری‌ها نیز منجر به افزایش سطح PSA می‌شوند، مثل:
بزرگ‌شدگی پروستات
عفونت پروستات (Prostatitis)
عفونت مجاری ادراری
تست مثانه (Cytoscopy) یا بیوپسی پروستاتی که اخیراً انجام‌شده
لوله‌ی کاتتری که به‌تازگی برای تخلیه‌ی ادرار گذاشته‌شده
مقاربت یا انزال اخیر
کولونوسکوپی که اخیراً انجام گرفته است
مطالب نوشته‌شده در این صفحه، صرفاً برای آشنایی شما با این آزمایش آماده شده است و به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند جایگزین نظر پزشک معالج شما در تشخیص و درمان بیماری‌ها باشد. لطفاً برای هرگونه مشاوره در زمینه انجام و تفسیر آزمایش، به پزشک خود مراجعه کنید.
نام‌های دیگر آزمایش
منابع
National Cancer Institute website. Prostate cancer screening (PDQ) - health professional version. www.cancer.gov/types/prostate/hp/prostate-screening-pdq#section/all. Updated October 18, 2019. Accessed January 24, 2020.
Small EJ. Prostate cancer. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Goldman-Cecil Medicine. 26th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020:chap 191.
US Preventive Services Task Force; Grossman DC, Curry SJ, et al. Screening for prostate cancer: US Preventive Services Task Force recommendation statement. JAMA. 2018;319(18):1901-1913. PMID: 29801017 www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29801017.
