• 08338385712
  • همه‌روزه (به‌جز روزهای تعطیل) از 6:30 صبح الی 20:30 عصر

تفاوت نتیجه مثبت و منفی کاذب آزمایش‌ بیماری‌های مقاربتی

درباره بوعلی

مجموعه آزمایشگاهی بوعلی، یکی از مراکز مجهز و باسابقه در ارائه انواع خدمات آزمایشگاهی در سطح استان کرمانشاه و غرب کشور است.

تفاوت نتیجه مثبت و منفی کاذب آزمایش‌ بیماری‌های مقاربتی

گاهی اوقات ممکن است نتیجه‌ی دو آزمایش برای تشخیص بیماری‌های مقاربتی (STI) با هم متفاوت باشند. برای مثال، آزمایش ادرار یک فرد برای کلامیدیا ممکن است مثبت ولی کشت ترشحات دستگاه تناسلی ممکن است منفی باشد.

نتیجه‌ی منفی کاذب حالتی است که در آن شخص دارای علائم است اما آزمایش نشان‌دهنده‌ی عدم بیمار بودن شخص است. در مقابل، نتیجه‌ی مثبت کاذب به حالتی گفته می‌شود که شخص علائمی ندارد اما نتیجه‌ی آزمایش نشان‌دهنده‌ی وجود مشکلی در فرد است.

در نهایت، هیچ آزمایش تشخیصی کامل نیست. اکثر آزمایش‌های STI در صورت انجام صحیح، بسیار دقیق هستند. با این حال، ممکن است نتیجه‌ی کاذب را نیز نشان دهند.

در این مقاله به بررسی برخی از دلایلی که باعث نادرست و نامشخص شدن نتایج و همچنین راهکارهای حل آن‌ها پرداخته می‌شود.

حساسیت و اختصاصیت آزمایش‌ها

اکثر آزمایش‌های جدید STI بسیار خوب عمل می‌کنند اما هیچ آزمایشی همیشه ۱۰۰درصد دقیق نیست.

دقت یک آزمایش با دو ویژگی ارزیابی می‌شود:

حساسیت (Sensitivity)
حساسیت، نرخ نتیجه‌ی مثبت واقعی یک آزمایش است و درصدی است که یک آزمایش به‌درستی احتمال ابتلای فرد به STI را نشان می‌دهد.
اختصاصیت (Specificity)
اختصاصیت، نرخ نتیجه‌ی منفیِ واقعی است. درصدی است که یک آزمایش تشخیص STI، فرد غیر‌آلوده را به‌درستی تشخیص می‌دهد.

اگر تستی دارای حساسیت ۹۹درصدی باشد، به این معنی است که از هر ۱۰۰ فرد مبتلا، ۹۹ نفر به‌درستی تشخیص داده می‌شوند و به یک فرد آلوده نتیجه‌ی منفی کاذب می‌دهد. منفی کاذب به این معنی است که یک فرد مبتلا به بیماری‌های منتقل‌شونده از طریق رابطه جنسی است، حتی اگر آزمایش نشان دهد که مبتلا نیست! هرچه حساسیت کمتر باشد، احتمال بروز نتیجه‌ی منفی کاذب بیشتر می‌شود.

اگر یک آزمایش دارای اختصاصیت ۹۹درصدی باشد به این معنی است که از هر ۱۰۰ فرد غیر‌آلوده، ۹۹ نفر به‌درستی تشخیص داده می‌شوند و به یک فرد غیر‌آلوده نتیجه‌ی مثبت کاذب داده می‌شود. مثبت کاذب یعنی فرد مبتلا به بیماری مقاربتی نیست، حتی اگر آزمایش نشان دهد که مبتلا است. هرچه اختصاصیت کمتر باشد، احتمال مثبت کاذب بیشتر است.

مقایسه‌ی نتیجه‌ی مثبت کاذب با منفی کاذب

از آنجا که آزمایش‌های STI کامل نیستند، با توجه به شدت بیماری و درمان‌های موجود، پزشک تصمیم می‌گیرد که برای تشخیص STI، آزمایشی که نتیجه‌ی منفی کاذب بیشتری دارد بهتر است یا آزمایشی که نتیجه‌ی مثبت کاذب بیشتری دارد را انتخاب کند.

اگر یک بیماری عواقب بلند‌مدت جدی نداشته باشد اما درمان طاقت‌فرسایی داشته باشد، نتیجه‌ی مثبت کاذب درمان‌های غیرضروری را در پیش دارد که نه‌تنها مفید نیستند بلکه ضرر هم دارند.

اگر بیماری جدی و نیاز به درمان فوری داشته باشد مثل HIV، یک نتیجه‌ی منفی کاذب می‌تواند منجر به تشخیص نادرست و پیشرفت بیماری شود.

اکثر بیماری‌های مقاربتی یک دوره‌ی کمون دارند که در طی آن، بدن آنتی‌بادی کافی برای یک نتیجه‌ی آزمایش دقیق تولید نکرده است. اگر آزمایش‌ها خیلی زود پس از عفونت انجام شود، ممکن است نتیجه‌ی منفی کاذب به دست آید. در چنین مواردی از فرد خواسته می‌شود که برای آزمایش مجدد مراجعه کند.

شیوع بیماری

یکی دیگر از عواملی که بر نتایج کاذب تأثیر می‌گذارد، میزان شیوع بیماری است؛ برای مثال، یک نوع بیماری نادر را در نظر بگیرید که از هر یک میلیون نفر فقط یک نفر را مبتلا می‌کند. از آنجایی که تعداد افراد مبتلا به این بیماری بسیار کم است، این احتمال وجود دارد که موارد مثبت کاذب بیشتر از موارد مثبت واقعی باشد حتی اگر آزمایش بسیار دقیق باشد! از سوی دیگر، اگر یک بیماری رایج باشد، حتی اگر حساسیت آزمایش کم باشد، موارد مثبت واقعی بیشتر از مثبت کاذب است. این نتیجه به دلیل این است که افراد بیشتری به بیماری مبتلا شده‌اند.

آزمایش HPV و پاپ اسمیر در کرمانشاه

خانم‌های ۳۰ تا ۶۵ ساله، باید هر ۵ سال یک‌بار، تست پاپ اسمیر و آزمایش HPV co-testing را برای تشخیص سرطان دهانه رحم انجام دهند. البته برخی از منابع علمی، آزمایش پاپ اسمیر را هر ۳ سال یک‌بار توصیه می‌کنند.

در کرمانشاه برای انجام انواع این آزمایش‌ها در اسرع وقت و با بالاترین دقت، به مجموعه آزمایشگاهی بوعلی می‌توانید مراجعه کنید.

در صورت اعلام نتایج متناقض

اگر از دو آزمایش متفاوت، دو نتیجه‌ی متفاوت بگیرید چه‌کاری باید انجام دهید؟ پاسخ تا حد زیادی به نوع STI‌ بستگی دارد. اگر این بیماری به‌راحتی قابل‌درمان باشد و درمان، عوارض جانبی جدی نداشته باشد ممکن است تصمیم بگیرید که درمان را انجام دهید.

دو نمونه از بیماری STI، کلامیدیا و سوزاک هستند که گاهی اوقات به صورت خود‌به‌خودی درمان می‌شوند. این بدان معنی است که اگر احتمال ابتلای فرد وجود داشته باشد، درمان می‌شود. برای مثال اگر نتیجه‌ی آزمایش فردی مثبت شود، شریک جنسی‌ او بدون آزمایش، درمان می‌شود.

با این حال، اگر درمان پُرهزینه باشد یا مضرات خاصی را به‌همراه داشته باشد، ممکن است آزمایش‌های اضافی برای تأیید نتایج تجویز شود. در مورد آزمایش‌های HIV،‌ برای تشخیص دقیق ویروس نیاز به آزمایش تأییدی هست. زمانی که از آزمایش تأییدی استفاده می‌شود، نتیجه‌ی آزمایش‌ به‌ندرت اشتباه می‌شود.

سؤالات متداول

آیا نتایج آزمایش STI‌ مثبت کاذب رایج است؟
نتایج آزمایش STI مثبت کاذب نادر است. آزمایش‌های STI رایج مثل کلامیدیا و سوزاک دارای اختصاصیت بیش از ۹۹درصد هستند؛ این بدان معنی است که کمتر از یک‌درصد از افرادی که آلوده نیستند، آزمایش مثبت خواهند داشت.
آیا نتایج آزمایش STI‌ منفی کاذب رایج است؟
نتایج منفی کاذب نادر است. برای اکثر آزمایش‌های رایج STI‌ میزان حساسیت بیش از ۹۰درصد است. این به این معنی است که آزمایش‌ها کمتر از ۱۰ درصد از افرادی که آلوده هستند را تشخیص نمی‌دهند.
هر چند وقت یک‌بار لازم است که آزمایش‌های STI تکرار شود؟
شخصی که یک همسر دارد به‌اندازه شخصی که چند همسر دارد، نیازی به تکرار آزمایش ندارد. به خانم‌های بالای ۲۴ سال که در معرض خطر هستند و آقایانی که با آقایان دیگر رابطه جنسی دارند، توصیه می‌شود حداقل سالی یک‌بار آزمایش کلامیدیا انجام دهند. همه‌ی بزرگسالان و نوجوانان از سنین ۱۳ تا ۶۴ سال باید حداقل یک‌بار آزمایش HIV را انجام دهند.
مجموعه آزمایشگاهی بوعلی، یکی از مجهزترین آزمایشگاه‌های غرب کشور، پیشرو در ارائه انواع خدمات آزمایشگاهی در استان کرمانشاه
سی‌متری دوم ۲۲ بهمن، بلوار وحدت، ک ۱۱۸ غربی، ساختمان اردیبهشت
صفحه بوعلی در اینستاگرام
از طریق شماره تلفن

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

واتساپ